Op oorlogspad met twee pubers - Loopgraven en knekels

3 juli 2018Door Marja van Kampen (tekst en foto's)

“Ge-schie-de-nis, no way, het is toch vakantie?”, stribbelen Janne en Roos (14) tegen als we ze vertellen wat de rode draad wordt tijdens een camperweekje. Tot ze horen dat hun twee betovergrootmoeders uit Frankrijk en België de Frans-Duitse oorlog en de Groote Oorlog hebben meegemaakt. Voor de vorm nog wat tegensputterend stappen ze in.

Ons plan is een rondje langs wat strijdtonelen van weleer: de Slag bij Waterloo in 1815 tot bouw van een Franse buffer tegen Duitsland: Maginotlinie in 1930. Onze toer lukt niet chronologisch, dat zou in een week te veel van hot naar her zijn. Het eerste doel is Hunspach in Lotharingen, waar we het grootste fort van de Maginotlinie bezoeken: het fort van Schoenenbourg. Na de verschrikkingen van de Groote Oorlog bouwde Frankrijk langs de Duitse grens twaalf oersterke onneembare forten. In 1940 vielen de Duitsers binnen, om na felle aanvallen op de forten andere wegen richting Parijs te vinden, onder meer door de lucht. Een overgave werd helaas noodzakelijk.

Bizarre wereld

In het fort van Schoenenbourg lopen we dertig meter onder de grond meer dan drie kilometer een bizarre wereld in. De meiden vinden het een sensatie: een heus ondergronds dorp met keukens, een elektriciteitscentrale, een ziekenboeg en slaapzalen. En dan de gevechtsblokken, de commandopost en de hogere geschuttorens, die zonder wifi binnen twee minuten schietklaar waren, een sterk staaltje organisatie. Kletsend over 650 soldaten die hier eten en slapen, pikken ze toch wat van de geschiedenis op.

Uitleg over Fort Schoenenbourg

Pips om de neus

In de citadel bij Verdun krijgen we middels een audiovisuele presentatie een heftige impressie van de dagelijkse verschrikkingen van een frontsoldaat. Janne en Roos raken snel onder de indruk, we hopen dat ze niet té droef worden van deze gruwel. Wel zijn
ze nieuwsgierig geworden naar deze bizarre geschiedenis en we nemen ze mee naar het Ossuarium in Douaumont. In dit knekelhuis liggen de resten van 130 duizend onbekende Franse én Duitse soldaten opgestapeld. Bij het zien van al die echte schedels en botten worden ze wat pips om de neus. Dit gebied is een stiltegebied, aangegeven door borden en zichtbaar door de kraters van granaatinslagen en de stille getuigen van verdwenen dorpen. De voormalige dorpskern van Fleury staat met lijnen aangegeven en de meisjes lopen in gedachten over die plekken waar eens een straat met school, kerk, mairie en wat huizen stonden. De grote velden vol kruisjes roepen heftige gevoelens op, vooral als ze de namen erop lezen.

Hoe bestaat het? Al die jonge mannen dood in Verdun

Arme warhorses

Onderweg naar Waterloo sommen de twee spontaan op dat hier op 18 juni 1815 een beslissende veldslag plaatsvond. Verbaasd draaien we ons om en zien dat ze nog net een briefje wegmoffelen. We gaan eerst naar de in 2015 gebouwde toegang naar het slagveld van Waterloo: het Mémorial 1815. Een schitterend modern en vooral inspirerend
museum. Hier worden we ondergedompeld in een sompige chaos, met audiogids en veel digitale trommels en tafels met keuzevragen, spannend interactief. Bij het zien van een realistische film op een panoramisch 3D-scherm raakt ons paardenmeisje Roos bijna in tranen. Tienduizenden cavaliers in gevecht en bovendien voelen we het
gestamp op de grond. Op het oude panoramaschilderij van 110 meter lang staan weer gewonde en dode paarden, dus gaan we rap de 226 treden op naar de immense Nederlandse leeuw, om vandaar het slagveld van toen te overzien waar Napoléon zijn Waterloo vond.

Boerderij Hougoumont Waterloo

Doedelzakmuziek

Wij schakelen honderd jaar door naar de Groote Oorlog in Vlaanderen en rijden naar Ieper. In deze gemeente wordt elke dag om 20.00 uur de Last Post geblazen. Om 19.15 uur staat het bijna vol. We zien veel touringcars en aan de tongval van de passagiers te horen komen er veel uit Australië en Canada. De doedelzakmuziek plus al die namenrijen en bloemen zorgen ervoor dat je spontaan geëmotioneerd raakt. Meer dan 8,5 miljoen doden, voornamelijk militairen... Verstild fietsen we terug naar de camperplaats. Dat was heel erg mooi, horen wij zachtjes.

Voor Citadel Bitche

Klaproos

Tot slot rijden we naar Diksmuide met de beruchte Dodengang. Eerst gaan we de 22 verdiepingen hoge IJzertoren op en van hoog naar laag het museum door. Interessant dat er onder de loopgraven nog tunnels waren voor de officieren. Eenmaal in de loopgraven lopen de rillingen ons over de rug. Een vriendelijke oud-officier legt uit dat er nog steeds geraamtes worden gevonden, dit jaar zijn er nog twee geïdentificeerd. Er zijn nog steeds tienduizenden soldaten zoek. Waarom is de klaproos eigenlijk het symbool?, willen de meisjes weten. Die staat voor papaver en uit sommige soorten wordt opium gewonnen, luidt het antwoord. Soldaten krijgen alcohol of andere oppeppers voor een aanval, vandaar dus die klaproos. Wíj wisten niet beter dat dankzij de bloedrode blaadjes en het zwarte kruisvormige binnenste de klaproos het symbool was voor alle gesneuvelde soldaten.

Tijd om terug te keren naar alledag. Wij sluiten af met een dagje winkelen in Antwerpen en vragen wat de twee het meest is bijgebleven. Na wat overleg komt de Last Post in Ieper naar voren, op de voet gevolgd door de Dodengang in Diksmuide.

Overnachten

Camperplaats Trier 2488
Camperplaats Bitche 12355
Camperplaats Verdun 56915
Camperplaats Rocroi 28044
Camperplaats Ronquières 12287
Camperplaats Ieper 49678
Camperplaats Antwerpen 8285
De sitecodes verwijzen naar locaties op Campercontact.com.

Websites musea

www.lignemaginot.com
www.citadelle-bitche.com
www.citadelle-souterraine-verdun.fr
www.verdun-douaumont.com
www.waterloo1815.be
www.inflandersfields.be
www.museumaandeijzer.be
www.be14-18.be > Defensie > Historische informatie > De Dodengang

Gpx-bestanden

Download hier de gpx-bestanden van de route.

Meer informatie over het downloaden van gpx-bestanden staat hier.

Suggesties