De Groene Band

Marja van Kampen

Terwijl stalen hekken met prikkeldraad, muren, wachttorens en landmijnen Duitsland bijna veertig jaar in tweeën spleten, ging de natuur rondom dit niemandsland ongestoord haar gang. Na de val van de Muur restte er een lang groen lint met een unieke in elkaar vervlochten biotoop: Das Grüne Band.

Her En Der Langs De Grens Wachttorens, Privebezit Web

Priwall en Travemünde

Wij zijn al een poos nieuwsgierig naar dat groene lint en zijn voorgeschiedenis. We starten bij de noordelijkste punt op het schiereiland Priwall tegenover Travemünde en hopen na zo’n 1.400 kilometer voorbij Hof tegen Tsjechië uit te komen. Met een tussenstop bereiken wij Priwall met duinen, zandstranden en veel natuur. Hier begon de Duits-Duitse grens en wel zo dat de toegang tot dit schiereiland enkel met de veerboot vanuit Travemünde te bereiken was.

> Priwall en Travemünde

Grenzhus Schlagsdorf

De volgende dag bezoeken wij Grenzhus Schlagsdorf, met een tentoonstelling over een niet voor te stellen geschiedenis. Buiten staat een wachttoren, een deel van het voormalige hek en wat daarbij hoort.

> Grenzhus Schlagsdorf

Daarna gaan we door naar Zarrentin am Schaalsee. Omdat de grens dwars door de nabije Schaalsee werd getrokken, lag het dorp midden in een Sperrgebiet. De westkant van de Schaalsee was altijd gezellig toeristisch, in tegenstelling tot de oostkant. Dat is nu echter wel een Biosphärenreservat onder bescherming van Unesco.

> Schaalsee

Rüterberg en Dömitz

Zuidelijker vormt de Elbe de grens en wij komen in de legendarische Dorfrepublik Rüterberg. Door een grensgeschil in de Elbe was dit dorp in 1967 een enclave binnen de DDR geworden en de burgers schreven geschiedenis toen ze dit op 8 november 1989 zat waren en Rüterberg tot dorpsrepubliek uitriepen. Was het toeval dat een dag later de Muur viel?

Vandaar fietsen we naar Festung Dömitz en stuiten op overblijfselen van een kolossale, door de Amerikanen gebombardeerde spoorbrug.

> Rüterberg en Dömitz

Grenzlandmuseum in Schnackenburg

We rijden naar het Grenzlandmuseum in Schnackenburg, waar de voormalige grens van
de Elbe afbuigt. In dit vissershuis is een kleine, overvolle tentoonstelling met veel uniformen, die een beeld geeft van hoe het leven toen was. We overnachten in Bergen an der Dumme, vlak bij de oude grens, om vervolgens over hobbelige klinkerwegen langs kleine dorpen in Marienborn aan te komen, met de twee reusachtige in elkaar gestrengelde  handen. Hier was de belangrijkste grensovergang naar de enclave West-Berlijn en nu is er de Gedenkstätte Deutsche Teilung.

> Grenzlandmuseum in Schnackenburg

Brockenberg

Wij zien het landschap geleidelijk veranderen in hoge heuvels met dichte bossen en rijden door Bad Harzburg en Braunlage naar Schierke, aan de voet van de legendarische Brockenberg. Dwars door de Harz liep een bijna vijfhonderd meter brede grens en dat deed de flora en fauna decennialang erg goed. Helaas, door zware stormen en de droogte van de laatste jaren kreeg de schorskever – een insectje ter grootte van een luciferkopje – steeds meer kans om onder de boomschors van de naaldbomen te kruipen en zo de sapstroom
af te knijpen. Het doet pijn grote vlakten gekapte, dorre of dode bomen te zien. Onze Harz sterft, fluisteren bewoners emotioneel. Vanuit de trage, indrukwekkende Dampfzug, tuffend naar de bolle kop van de berg de Brocken, zien wij dit erbarmelijke gebeuren van dichtbij.

> Brockenberg
> Dampfzug

Duderstadt

We rijden naar Duderstadt, een goed bewaarde middeleeuwse stad met meer dan zeshonderd vrolijk geschilderde vakwerkhuizen uit verschillende stijlperioden. Door de geïsoleerde ligging vlak bij de grens werd het tijdens de Koude Oorlog afgesneden van de spoorverbinding. We hebben hier tijd om lekker te ontspannen op Camping Seeburger See, om daags erna fris en monter het indrukwekkende Grenzlandmuseum Eichsfeld in Teistungen te bezoeken.

> Duderstadt
> Grenzlandmuseum Eichsfeld

Grenzmuseum Schifflersgrund

De volgende stop is het iets verder gelegen Grenzmuseum Schifflersgrund, reeds opgericht in 1990 en vol informatie, met foto's, films en diorama’s en vooral veel Russisch  legermateriaal. Er staat nog een kilometer origineel hek met aangrijpende vluchtverhalen. We overnachten op de magnifiek gelegen camperplaats bij het museum.

> Grenzmuseum Schifflersgrund

De Rhön

De grens liep dwars door het middelgebergte de Rhön, dat sinds 1991 als biosfeerreservaat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Prachtig met hoge ronde heuvels, gele  korenvelden, veel bossen, water en lieflijke dorpjes: kortom een ansichtkaart. Door dit
groene lint komen we bij een modern, felblauw gebouw: het Haus auf der Grenze, op de grens van Thüringen met Hessen. Hier is te zien hoe het regime het leven aan de grens heeft beïnvloed.

> De Rhön

We overnachten op camperplaats Themar aan de Werra en onze tocht gaat verder door het Werradal met korte stops bij Kloster Vessra en de Bleitochtalsperre tot Museum Mödlareuth.

> Museum Mödlareuth

En dan nadert ons eindpunt en door het zacht golvende Thüringen bereiken we voorbij Hof de Dreiländereck in Kaiserhammer, waar Sachsen, Beieren en Tsjecho-Slowakije samenkomen. Onze pelgrimage is rond, maar de natuur slingert gewoon door. We kijken terug op een aparte, leerzame en zeker ook toeristische tocht.

Overnachten

Parking Am Passathafen,
Priwall
78232
Camperplaats Am Paalhuus,
Zarrentin am Schaalsee
29891
Camperplaats Republik
Rüterberg, Dömitz
529
Campingpark Fuhrenkamp,
Bergen an der Dumme
71498
Camperplaats Schöningen,
Schöningen
561
Campingplatz Am Schierker
Stern, Elend
6696
Belt-Camping-Fehmarn, Fehman 57929
Grenzmuseum Schifflersgrund,
Asbach-Sickenberg
8280
Parking Monument
DDR-Grenzmauer, Gefell
76506