Francine en Michel turen naar de inktzwarte hemel

Wennen aan het donker

Voetje voor voetje verkennen we Nationaal Park Lauwersmeer. “Pas op hè,” Michel wijst op een kuil in het pad. En dat is nodig ook. Het is hier donker. Niet zomaar donker, maar heel erg donker. “Jaha, dit is één van de donkerste plekken van Nederland,” vertelt boswachter Jaap Kloosterhuis enthousiast. Geen wonder dus dat we nu geen hand voor de ogen zien. We schuifelen voorzichtig verder, dieper het park in.

“Je zult merken dat je straks echt meer kunt zien hoor,” stelt Jaap gerust. “Het helpt ook niet mee dat jullie net nog met hoofdlampjes op liepen. Je ogen hebben echt even tijd nodig om aan het donker te wennen.” En dat is heel simpel te verklaren: overdag zien we in kleur. Maar als het echt donker is zien we alleen grijstinten. “En het duurt een minuut of twintig voordat onze ogen daaraan gewend zijn.”

De zwaan

We wandelen naar één van de uitkijktorens in Dark Sky Park Lauwersmeer. Of 'hemelplatformen' met een poëtischer naam. “Hé, kijk dit dan,” Francine ontdekt een bankje dat geen bankje is. “Aah, wacht, kijk, je kunt je hoofd erop leggen.” Languit liggen we bovenop de toren. Dit is de ideale manier om de inktzwarte lucht af te turen. Naar sterrenbeelden, planeten en op heldere dagen ook de melkweg.

“Kijk, hier recht boven: de zwaan,” Jaap legt geduldig uit welke sterren samen de zwaan vormen. “Maar ik denk ook wel eens: hoe hebben die oude Grieken al die sterrenbeelden kunnen bedenken zeg!” We hebben geluk dat er vandaag nauwelijks bewolking is. En in de wijde omgeving zijn geen grote steden of felverlichte plaatsen. “Want geen licht, dat is goed voor de natuur. Door het dag- en nachtritme weten vogels bijvoorbeeld dat de dagen korter worden en het winter wordt. Hé, we moeten naar het zuiden.”

Lichtvervuiling teruggedrongen

In het noordoosten komt langzaam de maan boven de horizon uit. “Amai, da's schoon hè,” mijmert Francine. Het witte schijnsel van de maan spiegelt in het water van de Vlinderbalg. “Dat is toch wel anders dan bij ons in België hè? Zoveel licht, zelfs op de snelweg kun je een boek lezen, zo licht is het daar.” Maar ook rond het Lauwersmeer was veel verstrooiing van licht. “Hier bij een kazerne verderop bijvoorbeeld. Dat was één grote oranje gloed.” Dankzij moderne ledverlichting is er nu 80 procent minder lichtvervuiling. “En op de plekken waar het licht moet zijn, is de verlichting juist veel beter.”

Na een uur staren en turen, lopen we terug. Schuifelen is wandelen geworden. Het klopt wat boswachter Jaap zei: zelfs zonder hoofdlampjes zien we prima waar we lopen. De camping is dichtbij. Daar gaat het staren verder. Niet naar grote beer, cassiopeia of zwaan, maar in het warme kampvuur. “Iemand een berenburg?”

Informatie:

Dark Sky Park Lauwersmeer is 1 van de 41 'donkere' parken op de wereld. Meer informatie staat op de website van het park. Staatsbosbeheer verzorgt verschillende excursies. Van volle maan-wandelingen tot speuren naar vallende sterren.